FAQ

Psycholog to osoba, która ukończyła studia magisterskie z psychologii. Może zajmować się diagnozą psychologiczną, opiniowaniem, orzekaniem, pomocą psychologiczną w różnych dziedzinach. Możliwe są różne specjalizacje np. psycholog: reklamy, pracy, sportu, szkolny, biegły sądowy, neuropsycholog.

Psychiatra to lekarz medycyny, który ukończył specjalizację medyczną. Diagnozuje i leczy choroby/zaburzenia psychiczne, dobierając leczenie farmakologiczne (wystawia recepty na leki, zwolnienia i skierowania lekarskie). Może także określić, czy problemy psychiczne pacjenta nie wynikają z innych chorób ogólnych, biologicznych.

Psychoterapeutą jest osoba, która oprócz ukończenia studiów wyższych, odbyła dodatkowe kilkuletnie szkolenie z psychoterapii w instytucji, która spełnia określone specjalistyczne kryteria w tej dziedzinie. Szkolenie to daje możliwość prowadzenia psychoterapii.

Często psychoterapeuci to osoby, które ukończyły studia psychologiczne i dalej szkoliły się jako terapeuci, chociaż wśród terapeutów są także absolwenci innych kierunków. Lekarze psychiatrzy niekiedy szkolą się w zakresie psychoterapii, jednak psychiatra czy psycholog z góry nie posiada uprawnień do prowadzenia psychoterapii. Psychoterapeuta natomiast, o ile nie jest także lekarzem psychiatrą, nie ma możliwości przepisania pacjentowi leków psychiatrycznych.

Możliwe, że wizyta u psychoterapeuty spowoduje odczucia niepokoju i obawy, co jest zjawiskiem naturalnym w takiej nowej sytuacji. Warto jednak swobodnie, szczerze, otwarcie komunikować wszelkie kwestie, które wydają się ważne, podzielić się trudnościami, myślami, emocjami.

Psychoterapeuta na pierwszym spotkaniu zapyta o informacje dotyczące aktualnej sytuacji życiowej pacjenta. Rozmowa dotyczy zgłaszanego problemu (możliwe źródła, historia trwania i radzenia sobie), stanu psychicznego pacjenta, ważnych obszarów życia. Istotne jest określenie potrzeb pacjenta/celów terapeutycznych oraz nawiązanie dobrego kontaktu.

Bez względu na nurt psychoterapeutyczny, najważniejszymi, uniwersalnymi czynnikami leczącymi, wpływającymi na efektywność psychoterapii są: relacja terapeutyczna i nawiązane przymierze z pacjentem (motywacja do pracy nad wspólnie ustalonym aspektem), praca nad tym, co dotąd było unikane, odzyskanie nadziei przez pacjenta (także na efekt psychoterapii), osiągnięcie przez pacjenta poczucia wpływu i wewnętrznej kontroli oraz doprowadzenie do tego, by łączył on swoje osiągnięcia z własnymi zasobami i wysiłkami.

Osoba psychoterapeuty i specyfika pracy warunkują powodzenia terapii. Skuteczni terapeuci przejawiają autentyczność, entuzjazm, ambicję (w dążeniu do poprawy u pacjenta), odwagę, pewność siebie. Pacjent stawiany jest ponad metodą i teorią (elastyczne podejście, otwartość na informacje zwrotne od pacjenta, nauka i rozwój terapeuty).

Czas trwania psychoterapii ustalany jest po konsultacji i bywa bardzo zróżnicowany (od kilku do kilkudziesięciu miesięcy). Zależy m.in. od rodzaju, złożoności problemów pacjenta i czasu ich trwania, indywidualnych cech pacjenta, motywacji do zmian, zakładanych celów do osiągnięcia. Terapia krótkoterminowa sprawdza się w konkretnej sytuacji kryzysowej, natomiast psychoterapia długoterminowa lub bez określonego terminu zakończenia to praca nad szerszymi zmianami w życiu.

Psychologa/psychoterapeutę obowiązują zasady Kodeksu Etycznego Polskiego Towarzystwa Psychologicznego. Ujawnienie wiadomości objętych tajemnicą zawodową może nastąpić jedynie wtedy, gdy poważnie zagrożone jest bezpieczeństwo (życie i zdrowie) pacjenta lub innych osób. Wszelkie notatki, wyniki badań, zapisy sesji itp. informacje pozostają poufne, a superwizja zapewnia anonimowość – uniemożliwione jest powiązanie z danymi osobowymi.

Terapeuta swoje rozumienie pacjenta i warsztat pracy buduje w oparciu o nurt teoretyczny, z którym się identyfikuje (np. Gestalt, humanistyczno-egzystencjalny, poznawczo-behawioralny, psychodynamiczny, systemowy), może także korzystać z różnych podejść, integrując je. O skuteczności psychoterapii nie decyduje jednak metoda, a osoba terapeuty – jego cechy, styl pracy, kompetencje „relacyjne”. Efektywność psychoterapii związana jest przede wszystkim z jakością kontaktu terapeuty i pacjenta.

Podczas superwizji psychoterapeuta omawia przebieg prowadzonej psychoterapii z bardziej doświadczonym psychoterapeutą, który jest certyfikowanym superwizorem. Korzystanie z superwizji to etyczna, profesjonalna powinność każdego terapeuty bez względu na jego doświadczenie. Proces ten odbywa się z przestrzeganiem zasady pełnej anonimowości pacjenta. Służy on zwiększeniu efektywności i jakości pomocy pacjentowi, skonsultowaniu i ukierunkowaniu sposobów prowadzenia sesji, rozwojowi kompetencji zawodowych psychoterapeuty, wsparciu procesu psychoterapii.

Kontrakt terapeutyczny to określenie na nieformalną lub pisemną „umowę” między terapeutą a pacjentem związaną z procesem psychoterapii. Dotyczy ona uzgodnienia celu i zakresu oddziaływań, sposobów postępowania (termin spotkań, cele pracy, długość jej trwania, zasady współpracy, odwoływania spotkań, płatności). Niektóre kwestie mogą ulec zmianie w toku dalszego kontaktu, jednak rozpoczęcie psychoterapii wymaga wstępnego, zgodnego, jednolitego stanowiska psychoterapeuty i pacjenta.